Każdy Rodzic, bez względu na to czy jest rodzicem wcześniaka czy też nie, powinien uważnie obserwować rozwój swojego dziecka. Uważna obserwacja połączona z intuicją rodzica umożliwia wychwycenie ewentualnych nieprawidłowości, a co za tym idzie – wczesną interwencję. Zdarza się, iż to, co rodzica martwi lub zastanawia jest na szczęście tzw. normą rozwojową. Oba przypadki warto w razie niepokoju skonsultować ze specjalistą – lekarzem, fizjoterapeutą, psychologiem czy logopedą. Bardzo ważną kwestią, o której powinni pamiętać rodzice każdego dziecka, jest to, że dziecko powinno rozwijać się harmonijnie.
Co to oznacza?
Można by rzec, iż człowiek jest systemem połączonych i współpracujących ze sobą naczyń lub sfer. W związku z tym funkcjonowanie jednej z nich ma znaczący wpływ na inne. Spójrzmy na podane poniżej przykłady:
- Jakość napięcia mięśniowego będzie miała znaczący wpływ na kształtowanie się mowy u dziecka, ponieważ praca języka to praca mięśni.
- Jeśli dziecko nie mówi lub jego mowa jest niewyraźna może budzić to u niego frustrację, co z kolei będzie wpływało na kształtowanie się prawidłowej relacji z otoczeniem.
Świadczy to o tym, że bardzo ważne jest globalne, holistyczne podejście do rozwoju dziecka. Aby ułatwić Wam zrozumienie tego aspektu spójrzcie na zamieszczoną poniżej listę tzw. „czerwonych flag,” czyli objawów, które są wskazaniem do konsultacji ze specjalistą.
Napięcie mięśniowe
Pierwszą grupę objawów stanowią te związane z napięciem mięśniowym. Bardzo często zadajemy sobie pytania:
- Jak to jest z tym napięciem?
- Czy moje dziecko je ma?
- Czy jest ono prawidłowe?
Należy pamiętać o tym, że każdy ma napięcie mięśniowe, ponieważ to dzięki niemu możemy np. zmieniać pozycję lub poruszać się. Czasami mamy do czynienia z sytuacją, kiedy jest ono podwyższone lub obniżone. Oczywiście rodzic nie ma narzędzia do tego, aby sklasyfikować rodzaj problemu natomiast może poprzez obserwację aktywności dziecka wyłapać pewne nieprawidłowości. Co powinno nas zaniepokoić?
- uboga motoryka dziecka,
- układanie się w pozycjach asymetrycznych (np. w literkę C),
- tempo rozwoju – jego opóźnienie lub też nagłe przyspieszenie,
- dominująca pozycja, w której dziecko funkcjonuje – stale jest wyprostowane lub w pozycji zgiętej,
- problem ze znalezieniem optymalnej pozycji do karmienia dziecka,
- problemy z czynnościami pielęgnacyjnymi tj. ubieranie, rozbieranie czy kąpiel dziecka.
Asymetria
Kolejnym problemem, który spędza sen z powiem rodzicom jest asymetria.Należy reagować, gdy:
- głowa dziecka stale zwrócona jest w jedną stronę,
- jedna strona ciała jest stale wydłużona, a druga skrócona,
- dziecko turla się wyłącznie przez jeden bok,
- dziecko siada podpierając się na jednej rączce lub obciąża jeden pośladek,
- wstaje tylko z jednej nogi.
Inne objawy dotyczące motoryki to:
- problemy z utrzymaniem równowagi,
- niepełne ruchy dziecka, które są jakby ściśnięte lub odwrotnie – bardzo obszerne,
- ruchy wykonywane z nieadekwatną szybkością.
Wzrok
Kolejnym bardzo ważnym aspektem jest kontrola wzroku. Od tego jak dziecko będzie funkcjonować w tym obszarze zależeć będzie min. kształtowanie się umiejętności kontroli głowy lub koordynacji oko-ręka. Na co należy zwrócić uwagę i co jest sygnałem alarmowym:
- umiejętność skupiania wzroku na twarzy rodzica,
- pojawienie się uśmiechu dziecka w odpowiedzi na uśmiech rodzica,
- fakt, czy dziecko potrafi śledzić wzrokiem np. za rodzicem czy zabawką,
- zez lub oczopląs.
Komunikacja
Obserwujmy nasze dzieci także pod kątem rozwoju mowy – i tak, to nie pomyłka :). Aparat mowy przygotowuje się do tego, aby wypowiedzieć pierwsze słowa już dużo, dużo wcześniej niż pojawi się wyczekiwane: „mama” lub „tata.” Co powinno nas zaniepokoić:
- problemy ze ssaniem lub z koordynacją ssanie – oddychanie – połykanie,
- stale otwarte usta,
- język wysunięty poza jamę ustną,
- problemy z gryzieniem lub żuciem,
- nadmierne ślinienie (niezwiązane z ząbkowaniem),
- otwieranie ust przy unoszeniu głowy,
- nienaturalne ułożenie języka w jamie ustnej np. wyraźne ułożenie po jednej stronie.
Bardzo ważne jest również obserwowanie dziecka pod kątem jego zachowania czy reagowania na różne sytuacje. W związku z tym obserwujemy:
- zachowanie dziecka w zakresie zasypiania i aktywności w ciągu dnia,
- płaczliwość dziecka (jego nasilenie i różnice w zależności od sytuacji),
- sposób reagowania na osoby spoza środowiska rodzinnego,
- sposób zabawy i rodzaj zabaw, jakie dziecko lubi oraz te, których nie akceptuje,
- reakcję na jazdę samochodem,
- reakcję na dotyk.
Podsumowanie
Pamiętajcie, że każdą sytuację, która was niepokoi warto skonsultować ze specjalistą. Czasami wystarczy mała zmiana w sposobie postępowania z dzieckiem np. inna metoda wyciszania dziecka przed snem, korekcja pozycji do noszenia, czy też lepszy dobór zabawek dla dziecka. Dodatkowo, wcześnie wychwycona nieprawidłowość to szansa na wprowadzenie odpowiedniego postępowania terapeutycznego, co zminimalizuje możliwość narastania problemów u dziecka w innych sferach. A to może mieć kolosalny wpływ na całość rozwoju waszego Maluszka 🙂
Marta Kościk
fizjoterapeuta
terapeuta NDT Bobath
